Çocuklarda Sosyal Fobi
Çocuklarda aşırı utangaçlığın ilerleyen safhalarında beraberinde getirdiği istenmeyen bir ruh halidir sosyal fobi. Utangaç çocuklar alıştıkları durumların dışındaki farklı durumlarda veya tanımadıkları kişiler ile ilişkiler kurarken kendilerini rahatsız, gergin ve kaygılı hissederler. Fakat bu tür durumlarda utangaç tavırlar sergileyen her çocuklarda utangaçlık hastalık durumunda değildir. Örneğin kalabalık bir grup karşısında konuşma yapan bir çocuğun kendini tedirgin hissetmesi ve gergin olması çok normal bir durumdur. Bu tür günlük ilişkilerine zarar vermeyen utangaçlıklar normal olarak kabul edilebilir. Fakat Çocuklardaki utangaçlık durumu hayatını etkiliyor ve yönlendiriyor ise, insanlar ile arasındaki ilişkileri zedeliyor ise bu durum sosyal fobi olarak adlandırılabilir ve anne ve babalar fazla zaman geçirmeden mutlaka bir uzmandan bu konu hakkında bir yardım almalıdır.
Utangaçlığın çocukların hayatına olumsuz etkileri nelerdir;
1- Her şeyden önce utangaç çocuklar arkadaşlıklar kurmakta zorlanırlar ve arkadaşlıklarını anne ve babaları yardımı ile kurmaya çalışırlar. Bu nedenle de utangaç çocukların arkadaş çevreleri biraz zayıf olur.
2- Utangaç çocukların sosyal becerileri diğer çocuklara nazaran zayıf olur ve sosyal becerilerini geliştiremezler.
3- Çocuklar arasında iletişimi güçlendiren ve arkadaşlık bağlarını kuvvetlendiren spor, dans, müzik ve tiyatro gibi etkinliklere katılmaz istemezler.
4- İçe dönük olurlar ve müdahale edilmez ise bu her geçen gün daha da ilerler.
5- Özgüvenleri oldukça zayıf olur.
6- Hiçbir yeteneğini gösteremez, çünkü bu konuda her zaman bir kaygı taşırlar.
7- Kaygı düzeyleri oldukça yüksektir.
8- Utangaç çocuklar kendilerini hep geri plana attıkları için derslerinde de zorlanırlar.
Çocuklarınızda sosyal fobi olduğunu nasıl anlarsınız;
1- Sosyal fobisi olan çocuk tanımadıkları insanlar ile karşılaştığında onların gözlerine bakamaz, kendisine karşı bir eylemde bulunabileceği gibi durumlar ile sürekli korku yaşarlar.
2- Kalabalık içerisinde yanlış bir şey söylemekten veya yanlış bir eylemde bulunmaktan korktukları için genelde sessiz ve hareketsiz kalırlar.
3- Toplu olarak yapılan eylemlerde kendilerini hep sona bırakır ve diğerlerini gözlemledikten sonra eyleme başlarlar.
4- Kalabalık içerisinde endişe ve korkudan dolayı sık tuvalete gitme, terleme, kalp atışlarının artması ve titreme gibi reaksiyonlar gösterebilirler.
Sosyal fobi ne zaman tehlikeli bir duruma gelir;
Eğer çocuğunuzun yapmış olduğu şüpheli hareketler en az altı ay sürüyor ise ve günlük yaşantısını etkiler hale gelmiş ise çocuklarınızda sosyal fobi olabilir ve bu tedavi edilmesi gereken bir psikolojik rahatsızlıktır.
Çocuklarda sosyal fobiye sebep olabilecek durumlar nelerdir;
1- Tüm rahatsızlıklarda olduğu gibi sosyal fobide de ilk neden genetik yatkınlıktır. Ailesinde aşırı utangaç ve sosyal fobi belirtileri olan birileri olan çocuklar sosyal fobiye yatkındır ve benzer sıkıntılar gösterme olasılıkları yüksektir.
2- Kişilik yapısı; Yapılan araştırmalar neticesinde Bebeklik dönemlerinde duygusal olarak hassas, endişeli ve sık olarak irkilme, korku yaşayanların sosyal endişelerinin de yüksek olabileceği görülmüştür.
3- Yetişkinlerinin kopyası olarak büyüyen çocuklar anne ve babalarında bu tür davranışlar görerek onların davranışlarını tekrarlama ihtimalinden dolayı sosyal fobiye yatkın olabilirler.
4- Huzurlu bir aile ortamına sahip olmayan, sürekli kavga ve tartışma ortamında büyüyen çocukların bu tür davranışlar gösterme ihtimali yüksektir.
5- Anne ve babanın güvenmediği ve güvenmediğini de gösterdiği çocuklar sosyal fobiye yatkın olurlar.
6- Anne ve babaları tarafından şiddet gören çocuklar sosyal fobiye yatkın olurlar.
7- Hayatlarının ilk yıllarından itibaren diğer insanlardan ayrı yaşamış çocuklar diğer insanlarla kolay iletişime geçmelerini sağlayacak sosyal becerilere sahip olmayabilirler ve buda beraberinde sosyal fobiyi getirebilir.
8- Gerek çevresindekiler, gerek se öğretmenleri tarafından sert bir şekilde eleştirilen çocuklar sosyal olarak zayıf kalabilir.
9- Yaptığı bir yanlış veya işlediği bir kusur yüzünden toplum içerisinde cezalandırılan çocuklar sosyal olarak içe kapanabilir.
10- Anne ve babaları tarafında yüksek beklenti içerisinde ola çocuklarda başarısız olma korkusu ile sosyal çekingenlik başlayabilir. Anne ve babalar çocuklarına kaldıramayacağından fazla yük vermemelidir.
Sosyal Fobisi olan veya şüpheli davranışlarda bulunan çocukların aileleri neler yapmalıdır;
1- Çocuklarınızı sen utangaçsın gibi sözler ile etiketlemeyin,
2- Sıkıntı yaşadığı durumlarda onu eleştirmeyin, her zaman yapıcı ve yardımcı olun.
3- Başarısızlıklarında da arkasında olduğunu gösterin.
4- Endişe duyduğu konuları gözlemleyin ve o konulara açıklık getirin.
5- Çocuğunuza güvenin, onun kendine güvenmesi için önce başkalarının ona güvendiğini hissetmesi gerekmektedir.
6- Yaşadığı sıkıntılarda kendinizden örnekler vererek onları rahatlatın, eğer bir çözüm yolunuz var ise şöyle yapmalısından ziyade, bende küçükken aynı sıkıntıyı yaşadım ve şunu yaptım sen de deneyebilirsin gibi sözler ile onları yönlendirin.
7- Sizler anne ve baba olarak kendinize güvenin ve bunu ona gösterin, emin olum çocuklarınız ilk olarak sizler örnek alacaktır.
8- Huzurlu bir aile ortamı sağlamaya çalışın ve tartışmalarınızı çocuklarınızın yanında yaparak onlara yansıtmayın.
9- Çocuklarınıza karşı hoş görülü ve anlayışlı olun.
10- Ödül ve ceza yöntem çocuk yetiştirmesinde kullanılan bir yöntemdir, ödüllerinizi mümkün olduğu kadar başkalarının yanında verin fakat kesinlikle ailenin dışında her hangi birisinin yanında çocuklarınızı cezalandırmayın.
11- Çocuklarınıza karşı şiddet uygulamayın.
12- Çocuklarınız ile beraber hedefler belirleyin ve bu hedeflere beraber ulaşmaya çalışın. Bu hedefler yabancı bir çocuğun yanına giderek onunla konuşmak olabilir mesela,
13- Sosyal fobi sıkıntısı çektiğini düşündüğünüz çocuklarınızı sık sık yeni ortamlara götürün, farklı ortamlar görmesini ve farklı kişiler ile ilişki kurmasını sağlayın.
14- Çocuklarınıza arkadaşları tarafından bir baskı veya kötü davranma gibi bir durum olduğu zaman çok fazla zaman geçirmeden müdahele edin.
15- Eğer sosyal fobi ilerlemiş durumda ise mutlaka bir uzmandan yardım alın.
