Çocuğum İlkokula Hazır mı?
Çocukları ilkokul seviyesine gelen ailelerin hepsini tatlı bir telaş alır. Okullar, öğretmenler araştırılır, fakat en önemli husus ise çocukların ilkokul için hazır olup olmamaları hususudur.
Özellikler son zamanlarda eğitim sistemindeki değişiklikler ile ilkokula başlangıç yaşı büyük bir muammaya bürünmüştür. Bu konuda ailelere de insiyatif verilmiş ve buda beraberinde endişelere sebep olmuştur.
İlkokula başlayacak çocukları ailelerinin büyük bir bölümünde aynı soru sorulmaktadır, çocuğum okula hazır mı?
Çocuklar anaokulu eğitiminden tamamen farklı bit sistemde olan ilkokul eğitimi ile birlikte artık oyunla eğitimi bırakacak ve normal akademik eğitim almaya başlayacaklardır. Bu durum beraberinde çocuklarda bir bocalamayı da getirecektir. En kritik nokta ise çocukları günlük kişisel ihtiyaçlarını karşılamalarında kendilerine yardımcı olacak birileri olmayacak ve tüm ihtiyaçlarını kendi başlarına karşılamak zorunda kalacaktır. İşte anne ve babalarında en çok düşündüğü kısım burasıdır.
Bu zamanlar içerisinde ailelerin kafasında sürekli yer eden ve cevaplarını bulmak zorunda oldukları bir çok soru vardır. Bu sorulara şunları örnek olarak verebiliriz.
1. Çocuğum okula başlamaya hazır mı yoksa bir yıl daha beklemeli miyiz?
2. Yabancı dille eğitim veren bir kuruma versek başarılı olabilir mi?
3. Okul seçimi ile ilgili kararları çocuğumuz verebilir mi?
4. Okula başlatırken çocuğumuza neler söylemeliyiz?
5. Özel okul mu devlet okulu mu, nasıl karar vermeliyiz?
6. Çocuğumun yaşı ana sınıfına başlatmak için uygun ama başlatmalı mıyız?
7. Çocuğum biraz ufak-tefek okula başlatmak için bir yıl daha beklemeli miyiz?
8. Okula başlatırken çocuğumuza neler söylemeliyiz?
9. Ben çocuğumu okula başlatmaya hazır mıyım?
Aileler tüm bu soruların cevaplarını bulmak ve uygulamak zorundadırlar.
İlkokula başlamak için uzmanların dikkate aldıkları nokta çocuklardaki okul olgunluğudur. Peki nedir bu okul olgunluğu;
Okul olgunluğu çocuğun okulda kendisinden beklenilenleri başarılı bir şekilde yerine getirmeye hazır olması, okul eğitimini başaracak gelişimsel düzeye gelmesi demektir.
Okul olgunluğu testi uzmanlar tarafından yapılan, hem öğrenci hem de veli ile konuşmalar sonucunda sonuçları alınan bilimsel bir testtir. Özellikle kreş ve anaokullarının rehber öğretmenleri tarafından yapılan bu testi tüm anne ve babaların çocuklarına yaptırma şansı bulunmamaktadır.
Çocuğum okula hazır olduğunu kendim anlayabilir miyim?
Aslında çocukların ilkokula hazır olmaları için psiko-motor, sosyal, bilişsel ve öz bakım becerileri gelişimleri tamamlamış olması gerekmektedir. İlk okula başlamaya hazır çocuklardaki bu gelişimleri de şu şekilde olmaları gerekmektedir.
Psiko-motor gelişim:
1- Düğüm atabilir, fiyonk yapabilir.
2- 20 sn içinde 10 adet nohutu bir kutuya atabilir.
3- Anahtarla kapı kilidi açabilir.
4- Nokta nokta verilen bir resmin noktalarını birleştirebilir.
5- Altı kısımlı bir adam resmi çizebilir.
6- İsmimi, soyadımı yazabilir.
7- 1’den 10’a kadar rakamları kopya edebilir.
8- Daire, kare, dikdörtgen, üçgen şekillerini çizebilir.
9- Dikey, yatay, eğik, eğri çizgileri çizebilir, kopya edebilir.
10- Şekillerin sınırını taşırmadan boyayabilir.
11- Basit labirent bulmacaları tamamlayabilir.
12- Yardım görmeden bir kağıdı 20-30 cm kesebilir.
13- 6 kısımlı bir adam resmi çizebilir.
14- Su gibi akıcı maddeleri bir kaptan diğerine boşaltabilir.
15- Verilen sıralamaya göre(renk, büyüklük gibi.) ipe boncuk dizebilir.
16- Tahta çekiç ile tahtaya çivi çakabilir.
17- Tek ayağımın üstünde 10 sn durabilir.
18- 5 kez üst üste sekerek sıçrama hareketi yapabiliri.
19- Sözel yönlendirmelere göre değişik hızlarda ve değişik yönlere doğru yürüyebilir.
20- Parmak uçlarıma basarak iki metre kadar koşma hareketi yapabiliri.
21- 5 kez üst üste eğilerek dizimi büküp kalkabilir.
22- Öne doğru takla atabilir.
23- Kendime atılan küçük bir topu ellerimle tutabilir.
24- Basit bir müziğin tempo ve ritmine uyarak dans edebilir.
25- Ayaklarım tutulduğunda ellerimin üzerinde 2 metre kadar yürüyebilir.
26- Koşarken yerden nesneleri toplayabilir.
Bilişsel Gelişim:
1- 10-12 kadar ana ve ara rengi tanır ve bunları eşleştirebilir.
2- Resimleri gölgesi ile eşleştirebilir.
3- İki değişik ses arasından aynı ve farklı olan sesi seçebilir.
4- Görmesem bile tanıdığım bazı sesleri tanımlayabilir.
5- Gözlerim kapalı iken 2-3 metrede yapılan bir gürültünün yönünü bulabilir
6- Dokunarak sıcak, soğuk, ılık nesneleri ayırt edebilir.
7- 1 den 20’ye kadar olan rakamları tanıyabilir, dokunarak nesneleri sayabilir.
8- 1’den 10’a kadar olan sayılarla toplama ve çıkarma işlemleri yapabilir.
9- Nesnelerin sıra içindeki pozisyonunu birinci, ikinci, üçüncü olarak isimlendirebilir.
10- İki yarımdan ve dört çeyrek parçadan bir bütün oluşturabilir.
11- Bir günü sabah, öğle, akşam olarak algılayabilir, dakika belirtmeden tam saatleri söyleyebilir.
12- Sıra ile haftanın günlerini sayabilir.
13- Aynı anda birbirini takip eden 2-3 emri yerine getirebilir.
14- Anlatılan bir öyküdeki detayları hatırlayabilir.
15- Sebep -sonuç ilişkilerini kurabilmeye başlamıştır.
16- Günlük yaşamda kullandığımız para birimlerini tanıyabilir.
17- Adımı, soyadımı söyleyebilir.
18- Ailemdeki kişilerin isimlerini söyleyebilir.
19- Telefonumu ve ev adresimi söyleyebilir.
20- Devletimin adını, yaşadığım şehrin adını, doğum yerimi söyleyebilir.
21- Altı-sekiz kelimelik cümleleri kurabilir ve söylendiğinde tekrar edebilir.
22- Günlük yaşantımı anlatabilir.
23- Niçin sorusunu açıklayarak cevaplayabilir.
24- Zıt anlamlı somut kelimeleri söyleyebilir.
25- Zıt anlamlı soyut kelimeleri söyleyebilir.
26- Yer ve hareket tarif edebilir.
27- Büyük- küçük kavramlarını tanır, pek çok zıt kavramı tanır ve bilir.
28- Sağımı, solumu bilirim, yer bildiren direktifleri algılayabilir.
29- En az ve en çoğun anlamını bilir.
30- Nesneleri büyüklük, genişlik ve uzunluk özelliklerine göre sınıflandırabilir.
31- Sekiz bloğu büyüklüklerine göre dizebilir.
32- Ağırlıkları tahmin edebilir.
33- Tek ve çift olanları ayırt edebilir.
34- Üç-beş kartlık bir olay sıralaması anlatan resimleri, olay sıralamasına uygun bir şekilde sıraya dizebilir.
Sosyal-Duygusal Gelişim;
1- Günlük programın başlangıç ve bitiş zamanını anlayabilir.
2- Basit alış-veriş işlerini yapabilir.(Ekmek almak, gazete almak gibi)
3- Kendim ile ilgili kızgınlık, mutluluk, sevgi gibi duygularımı belli eder.
4- Bir oyun için gerekli kuralları anlayabilir, o kurallara uyabilir.
5- Sosyal kuralların nedenlerini anlayabilir.
6- Mantık dışı korkularım olabilir.
7- Davranışlarımın büyükler tarafından beğenilmesine çok önem verir.
8- Sakin ve sessiz durmakta zorlanır.
9- Zaman zaman alıngan olabilir.
10- Küçük çocukları ve hayvanları çok sever
Öz Bakım Becerileri Gelişimi;
1- İnsanların yaşamak ve sağlıklı kalabilmek için nelere ihtiyacı olduğunu bilir ve isimlendirebilir. ( Yiyecek, su, barınacak yer, jimnastik yapma, hastalanınca hastaneye gitme)
2- Elbiselerimi ıslatmadan yüzümü yıkayıp, kurulayabilir.
3- Saçlarımı tarayıp, dişlerimi fırçalayabilir.
4- Tuvaletimi yalnız başıma yapabilir.
5- Sofra kurallarına uygun yemek yiyebilir.
6- Düğmelerimi ilikleyip çözer, kendi başıma giyinip soyunabilir.
7- Hapşırınca elimle ağzımı kapayabilir.
8- Trafik ışığı olan yerde karşıdan karşıya emniyetli bir şekilde geçebilir.
Çocukları için okul olgunluğu testi yaptıramayan anne ve babalar yukarıdaki gelişim evrelerini teker teker cevaplayarak çocuklarının okul için hazır olup olmadığına kendileri karar verebilirler.
