Üstün Yetenekli Çocuklar
Giftedness olarak tabir edilen üstün yetenekli çocuklar beynin hızlı ve normalden yükse düzeyde çalışması ile oluşan ve toplumun yaklaşık % 5 ‘inde rastlanan bir durumdur.
Üstün yeteneğin ortaya çıktığı ve ölçülebildiği 6 farklı alan vardır.
1- Zeka
2- Mekanik Kabiliyetler
3- Yaratıcılık
4- Sanatsal Yetenekler
5- Fiziksel Yetenekler
6- Liderlik Yeteneği
Üstün yetenekli çocukları ortak özellikleri ise dört ana başlıkta gruplandırılabilir.
1- Duygusal Boyut
2- Düşünme Boyutu
3- Fiziksel Boyut
4- Sosyal Boyut
Üstün yetenekli çocukları diğer çocuklardan ayıran farklı düşünme özellikleri;
1- Hafıza yeteneği, üstün yetenekli çocuklar çok sayıda bilgi birikimine sahip olurlar ve bunları unutmazlar.
2- Anlama kabiliyetleri oldukça kuvvetlidir, anlatılan konuları kolaylıkla aylayabilirler.
3- Çok soru sorarlar ve aşırı merak sahibidirler
4- Dil yeteneğinde üstünlük, üstün yetenekli çocukların kelime hazneleri geniştir ve kelime kullanımları oldukça iyidir.
5- Farklı ve esne düşünme yetisine sahiptirler.
6- Hızlıca düşünüp çabucak sonuçlara ulaşma yetenekleri vardır.
7- Olaylara ve durumlara karşı geniş çaplı bir sentez yetileri vardır.
8- Kavramlar veya kişiler arasında garip, alışılmışın dışında ve farklı olan ilişkileri fark edebilme.
9- Oldukça farklı fikirler ortaya atabilirler.
10- Problemlere alışılmışın dışında farklı çözüm önerileri sunabilirler.
11- Genelleme yetenekleri kuvvetlidir ve hisler gelişmiştir.
12- İnatçı ve kararlı yapıları vardır.
13- Problemlere karşı hedefe dönük yaklaşım gösterirler.
14- Maceracı yapıları vardır.
15- Disiplinlidirler fakat çoğu zaman bağımsız ve isyankar hareket ederler.
16- Yaptıklarından çabuk sıkılırlar.
17- Sürekli yapacak bir şeyler ararlar ve boş duramazlar.
18- Tartışma ve münakaşalara girmekten çekinmezler ve hatta çoğu zaman bunlardan zevk alırlar.
19- Karmaşık şeyleri tercih ederler.
20- Çok konuşurlar.
21- İlgi beklerler ve yaptıklarının onure edilmesini isterler.
22- Aşırı haraketlidirler ve yerlerinde duramazlar.
Üstün yetenekli çocukların duygusal yönden farklılıkları nelerdir;
1- Başka insanlara karşı oldukça duyarlı ve anlayışlıdır.
2- Karşısındakinin düşüncesini çabuk hissetme yeteneği vardır.
3- Farklı bir mizah anlayışları vardır, bu sebeple bazen farkında olmadan karşılarındaki insanları kırabilirler.
4- Oldukça duygusaldırlar.
5- Derin bir hissiyata sahiptirler.
6- İdealistirler.
7- Mükemmeliyetçidirler, bu sebeple de ne kendilerini ne de başkalarını beğenmezler.
8- Belli konularda olağanüstü başarılılardır.
9- Gizemli konulara karşı oldukça ilgi duyarlar.
10- Oldukça ciddi olurlar.
11- Disiplinli bir yapıları vardır.
12- Başkalarının düşünce ve sözlerine fazla aldırış etmezler.
13- Başkalarının söyledikleri onlar için önemli değildir.
14- Takıldıkları bir konuyu her zaman her yerde gündeme getirmek isterler.
Üstün yetenekli çocukların fiziksel yönden farklılıkları nelerdir;
1- Aşırı duygulu ve hassastırlar.
2- Fiziksel gelişim hızları farklıdır.
3- Fiziksel aktivitelerden uzak durmaya çalışırlar, özellikle bu aktivitede başarılı değiller ise hiç yaklaşmak itemezler.
4- Herhangi bir eğitimi olmasa bile güzel sanatlardan herhangi birine karşı aşırı yetenek sahibi olurlar.
5- Güzel ve edebi sözler söylerler.
6- Girişimci ve üretkendirler.
7- İç dünyalarında yalnızlık yaşarlar.
8- Estetik görünüşe önem verirler.
9- Hayal güçleri kuvvetli olur.
10- Sık sık derin düşüncelere dalarlar.
Üstün yetenekli çocukların sosyal yönden farklılıkları nelerdir;
1- Kişilikler yaşıtlarına oranla erken gelişir.
2- Kendi istedikleri şeyleri yaparlar.
3- Sosyal sorunlara bakış açıları gelişmiştir ve güzel ve farklı çözümler sunabilirler.
4- Liderlik yetenekleri kuvvetlidir, grup içerisinde liderlik yapmak isterler.
5- Adalet, doğruluk gibi topumun tümünü ilgilendiren konularda hassasiyet gösterirler.
6- Yüksek ahlaki değerlere sahiptirler.
7- Ahlak duyguları kuvvetlidir.
8- Kararlıdırlar.
9- Kendilerine aşırı güven duyarlar.
10- Arkadaşlık ettikleri ve ilişki kurdukları kişiler genelde kendilerinden büyükler olur.
Yukarıda saydığımız tüm bu özelliklerin hepsi üstü yetenekli çocukların tamamında olacak diye bir kural yok tabi ki, fakat bu çocuklarda görülen özellikler genel olarak bu şekilde sınıflandırılabilmektedir. Anne ve babalar çocuklarında bu maddelerden birkaç tanesini bile görseler bu konu üzerinde durmalılar ve gerekirse bir uzmandan yardım almalılardır. Çünkü üstün yetenekli çocukların gelişimleri sırasında farklı alanlara yönelme ve farklı dallarda desteklenmeleri onları olumlu yönde etkilemektedir.
Üstün yetenekli çocuklar nasıl tespit edilebilir;
1- Bunun için anne ve baba kadar öğretmenlerinde dikkatli olmaları ve çocukları iyi analiz etmeleri gerekmektedir.
2- Zeka testler; Anne ve babalar çocuklarına zeka testleri uygulayarak çocuklarının üstün yetenekli olduklarını anlayabilirler. Zeka testlerinde 115 puan ve yukarısı alanlar incelemeye alınırlar. 10 yaşında bir çocuğun 115 alması, 11.5 yaş zekaya 130 alması, 13 yaş zekasına 150 alması ise 15 yaş zekasına sahip olması demektir.
3- Akademik testler, Çocukların normal eğitimleri sırasında milli eğitimce yapılan testlerdeki başarı puanları bunun bir göstergesi olabilir.
4- Yaratıcılık testleri
5- Kişilik testleri
6- Sanatsal yetenek testleri
7- Liderlik testleri
