Drama Dersi ve Çocuk Gelişimine Etkileri
Drama bir sözcüğü, bir kavramı, bir davranışı, bir tümceyi, bir fikri ya da yaşantıyı veya bir olayı, tiyatro tekniklerinden yararlanarak oyun ya da oyunlar geliştirerek öyküleştirmektir. Drama Yunancada hareket anlamına gelen dran kökünden gelmektedir ve çocuk psikolojisinde ise hayatı ve yaşamı tanımak anlamında kullanılır.
Drama çocuk eğitiminde, özelliklede okul öncesi dönem eğitiminde oldukça sıklıkta kullanılan bir ders türüdür. Çocukların öğrencinin yaratılıcığını harekete geçirmek, kendini ifade edebilmesini sağlamak, kendini tanımasına ve yaşamı çok yönlü algılamasına yardımcı olmak, ifade gücünü arttırmak gibi birçok amaç ile drama eğitimi verilmektedir.
Drama farklı bir yaşam tecrübesi ve hayat felsefesidir. Yaşayarak öğrettiği için de oldukça etkili bir eğitim metodudur. Çocuklar drama içinde aktif olarak bulundukları için yaşayarak öğrenme felsefesi ile daha kolay ve etkili öğrenirler, en önemlisi de drama ile öğretilenler daha kalıcıdır ve kolaylıkla unutulamazlar.
Oyun çocukların vazgeçilmezlerindendir ve öğrenme oranlarının en çok oldukları zamandır, çünkü oyun sırasında çocuklar olayı yaşarlar ve en önemlisi sıkılmazlar. Dramayı da bu kadar etkili bir eğitim metodu yapan en önemli özelliği ise çocukları dramayı bir oyun olarak görmeleridir. Çocuklar tıpkı oyun oynarken yaptıkları gibi dramada da bütün dikkatlerini ve enerjilerini vermektedirler. Zaten bazı eğitimciler dramayı oyun haline getirilmiş eğitim metodu olarak da adlandırmaktadırlar.
Okul öncesi dönemde verilen drama dersleri bazı anne ve babalar tarafından gereksiz görülebilmektedir, bu eğitimin zaman kaybı olduğu düşünülebilmektedir. Çocuğum oyuncu mu olacak düşüncesindeki anne ve babaların drama derslerinde oyunculuk eğitimi değilde hayat dersi verildiğini bilmeleri gerekmektedir. Zira drama derslerinde eğitimcilerin dikkat ettikleri nokta çocukları neyi söylediği değil nasıl söylediğidir.
Drama eğitiminin çocukların gelişimlerine katkıları nelerdir?
1- Hepimiz biliriz ki çocukları kelime hazneleri düşüktür, drama çocukların kelime dağarcıklarını geliştirmelerinde olumlu katkılarda bulunur.
2- Fiziksel eylemlerin yanı sıra konuşarak da yapılan drama çocukların dil gelişimlerine katkıda bulunur, konuşma egzersizi olur ve bu saye de çocuklar akıcı konuşabilirler.
3- Çocukların kedini ifade etme güçleri artar ve kendilerini ifade edebilmek için farklı yollar öğrenir.
4- Çocuklar drama ile beden dili adı verilen sözsüz iletişim vasfını da kazanırlar. Kızmayı, üzülmeyi, sevinmeyi öğrenir, kendini nasıl ifade ettiğinde abartılı olacağını, nasıl ifade ettiğinde yetersiz kalacağını görür ve kendisine yeni ifade yolları seçebilir.
5- Drama eğitimi çocukların kedine güvenini artırır, küçük yaşlarda belirli bir öz güven yakalayan çocuklar ilerleyen hayatlarında da başarıya her zaman daha yakın olurlar.
6- İçine kapalı olan çocukların açılmasını, sosyalleşmesini ve kendilerini ifade edebilmelerini sağlar. Bazı çocuklar topluluk içerisinde konuşmaya çekinirler, drama eğitimi ile bunun egzersizini yapan çocuklar gerçek hayatta daha başarılı olurlar.
7- Çocuklar drama eğitimi ile çevrelerinde olup bitenleri daha iyi anlayabilir ve idrak edebilirler. Bu eğitim ile olaylara kendi yorumlarını katmasını öğrenirler.
8- Çocuklar için çok önemli olan hayal kavramı drama ile daha da gelişir. Çocuklar hayal etmeyi drama ile öğrenebilirler. Dahası hayal ile gerçek arasındaki farkı yine bu sayede daha rahat görebilirler.
9- Çocuklar takım olarak hareket etmeyi öğrenirler, bazen başarıya ulaşmak için sadece kendi başarılarının yeterli olmadığını, kendi takımları içerisindeki her kesin başarılı olması gerektiğini görürler. Bu sayede bencil olmazlar ve başkalarının başarıları içinde mücadele ederler.
10- Drama bir disiplin çerçevesinde olduğu için çocuklar drama ile disiplini öğrenirler. Kurallar ile yaşamayı ve hareket etmeyi görürler.
11- Plan, program, sıra gibi kavramlar drama eğitimi ile daha da pekişir. Çünkü ortaya çıkacak bütünde başarının sağlanabilmesi için belli planda ve belli bir sırada olayların akması gerekmektedir.
12- Çocuklar başkalarına güvenmeyi öğrenirler.
Drama eğitimi tüm dersler için kullanılabilecek bir eğitim dalıdır. Dramanın Türkçe dersinde değerlendirilmesi anlama ve anlatma becerilerini geliştirmek açısından çok önemlidir. Drama duygu ve düşüncenin hareket, mimik, jest ve sözle anlatılması olduğu için Türkçe dersinde rahatlıkla uygulanabilir ve bu uygulama çocukta dinleme, konuşma, okuma ve yazma eylemleri gelişmiş olur.
Drama eğitiminde öğretmenlerin dikkat etmeleri gereken hususlar neler olmalıdır
1- Öğretmen öğrencileri teşvik edici olmalıdır.
2- Oyunun sürecini öğretmen planlamalıdır ve bu plan dahilinde süreci başlatmalı, işletmeli ve değerlendirmelidir.
3- Öğretmenle çok iyi birer gözlemci olmalıdır.
4- Etkinliklere göre göre anında karar verebilmeli ve verdikleri kararları uygulayabilmelidir.
5- Hak ve özgürlüklere saygılı olmalıdır, çocukların özgürlüklerine değer vermelidir.
6- Drama öğretmenlerinin tiyatro bilgisi kadar eğitim bilgilerinin de olması gerekmektedir.
7- Doğaçlama yetenekleri olmalıdır ve bu yeteneklerini öğrencilerine de aktarabilmelidir.
8- Oyunculuk yeteneklerinin olması gerekmektedir, oyunculukları ile çocuklara örnek olmalıdır.
9- Yaşam deneyimlerinden çocukların oyunlarına katabilmelidir.
10- Öğretmenler jest ve mimiklerini çok iyi kullanabilmelidir ve öğrencilere de bunu aktarabilmelidir.
11- Özgün anlatım becerilerinin olması gerekmektedir.
Öğretmen öğrencilerinden özgün anlatım becerisini kazanabilmeleri için öğrencilerden kendi yaşadıklarını anlatmalarını ve canlandırmalarını isteyebilir. Doğaçlama yöntemiyle bir olayı kendi tarzlarıyla anlatıp canlandırırlar.Metinle ilgili değerlendirmelerde de öğrencilere bu yöntem uygulanarak kendilerini rahatlıkla ifade edebilirler.
Türkçe dersinin büyük bir bölümünü okuma parçaları oluşturur.Okuma parçalarından yararlanılarak metinler dramatize edilebilir.Bu uygulamayı da yaparken dramatize metnin içeriğine göre yapılmalıdır. Tabi bu canlandırmalar yapılırken vurgu ve tonlamalara da önem gösterilmelidir. Günlük hayatta bile en çok kullandığımız iki kelime olan ‘evet ve hayır’ın bile kullanıldığı yere göre vurgusu ve tonlaması ayrı ayrıdır.
Drama etkinliği sırasından kullanılan materyaller de oldukça önemlidir. Kullanılan materyallerin çocuklar tarafından bizzat yapılması oldukça önemlidir. Bu durum çocuklarda derse olan konsantreyi artıracağı gibi el becerilerini ve öz güvenlerini de artıracaktır.
Kısacası drama çocukları hayatı ve yaşamın ta kendisini öğretir, drama oyunculuk değil bir hayat dersidir…
