Çocuklarınıza Söylemekten Kaçınmanız Gereken 12 Şey
Birçok anne ve babanın çocuklarına “keşke söyle söylemeseydim” dediği birçok sözcük vardır bu pişmanlığı yaşamıştır. Fakat zamanı geri almak mümkün olmadığı için bu pişmanlıklarını geri alamazlar. Bazıları çocukların psikolojilerin derinden etkileyecek sözler olurken bazıları anne ve babalar ile çocukları arasındaki ilişkiye zarar vermektedir. Biz de anne ve babaların bu pişmanlıkları yaşamamaların için bir derleme yaptık ve çocuklarınıza söylememeniz gereken şeyleri sıraladık.
1- Beni hayal kırıklığına uğrattın: Mutlaka her anne ve babanın çocuklarının yaptıklarından dolayı hayal kırıklığı yaşadığı zamanlar olmuştur. Bu yaşanılan hayal kırıklığını çocuklara söylemede kullanılan kelimeler en an onu çocuklara söylemek kadar önemlidir. Zira seçtiğiniz kelimeler çocuklarınızda derin yaralar bırakabilir. Hiçbir çocuk anne ve babasını hayal kırıklığına uğratmak istemez, onlar çoğu zaman yaptıklarının nerelere varacağını düşünmezler bile. Çocuklarınızın sizi hayal kırıklığına uğrattığı zamanlarda sadece geçmişten söz ederek yaptıklarından dolayı ne kadar üzgün olduğunuzu söylemek yerine, ileride o yanlışını bir daha yapmamak adına ona yol göstererek uyarmayı tercih edebilirsiniz. Çocuklar için en büyük yıkım anne veya babasının güvenini kaybettiği düşüncesine kapılmak olacaktır.
2- Onu yapabilecek potansiyelin var ama kullanmıyorsun: Bu cümle de anne ve babaların sık sık kullandığı cümlelerdendir. Faka çocukların çok da hoşuna gitmez. Söyleme tarzı olarak çocuğa eleştirel bir yaklaşım da olduğu için çocuklar motive olmaktan ziyade motivasyonlarını da kaybetmektedir. Anne ve babalar bu gibi durumlarda potansiyellerini kullanmamaktan dolayı yakınmanın yerine potansiyellerini nasıl kullanabilecekleri konusunda yol göstererek onlarla konuşmalılardır. Bu onları daha iyi motive edecektir.
3- Ne dedin sen: Anne ve babalar sık sık çocukları ile tartışma içerisine direrler. Yetişkinlerin çocuklarına karşı her zaman son sözü kendileri söyleme gibi bir kalıplaşmış kuralları vardır. BU tartışmalar sonunda da çocuklar ayrılırken kendi kendilerine fısıldayarak bir şeyler söyleyebilir. Fakat anne ve babalar bunu kendilerine yediremeyerek çocuklarına meydan okur biçiminde “ne dedin sen” şeklinde bir yüklenme yapabilir. Unutmayın son sözü her zaman siz söylemek zorunda değilsiniz, çocuklarınıza da bu hakkı vermelisiniz. Bu fısıldama içeriğinin ne olduğunu bile bilmeden anne ve babaların çocuklarına karşı yaptığı sert çıkış ne dediğini öğrendikleri zaman derin bir pişmanlığa dönüşebilir. Atalarımız “söz gümüş se sükut altındır” diye boşuna dememişleridir.
4- Eğer senin dediğini yaparsan kardeşin için de yapmak zorunda kalırım: Kardeşler arasındaki kavgaları ve çekememezlikleri tetikleyen en önemli sözlerdendir. Çocuklarının iyi anlaşmadığı düşünen anne ve babalar asında bu durumu biraz da kendileri yaratmaktadır. Zaten aralarında bir rekabet olan kardeşler bir de bu tarz sözleri duydukları zaman kardeşlerine karşı öfkesi daha da artmaktadır. Çocuğunuzun isteğini yapamamanızın nedeni gerçekten bu olabilir ama yine de ona isteğini kardeşi yüzünden yapamayacağınızı söylemeyin ve bunun için başka bir neden bulun.
5- İstediğin evimizin kurallarına aykırı: Her evde belli kurallar vardır ve aile fertleri bu kuralları uyulması konusunda özen gösterir. Bu düzeni sağlam ise anne ve babalara düşer. Kimi evde akşam yemeği saatinden sonra dışarı çıkmak yasakken kimi evde akşam televizyon izlemek yasak olabilir. Çocuklarınızın isteklerini direk olarak kurallara aykırı şeklinde bir söylemle reddederseniz çocuklarınızda kurallara karşı bir direnç oluşturursunuz. Bu durumda çocuklarınız o kuralı delmek için en ufak bir boşluk bulmaya çalışacak ve bulduğu ilk boşlukta kuralı delecektir. Bu saatten sonra da kuralın konulduğu maddeye göre telafisi olmaya şeyler olabilir. Onun yerine çocuklarınızın isteklerini beraber tartışın, evinizin kurallarını gözden geçirin ve o kuralı neden koyduğunuzu anlaşılır bir dille tartışın. Çocuğunuzun istediğinin neden olamayacağını veya olduğu zaman başına neler gelebileceğini onlara anlatın. BU yaklaşım tarzı sizin için daha iyi olacaktır.
6- Kardeşin senden daha iyiydi: Kardeş çekişmesini tetikleyen sözlerden biri daha karşınızda. Her fırsatta söylenmemesi gereken bir söz olsa da anne ve babalar kardeşleri birbirleri ile kıyaslamaktan vaz geçmiyorlardır. Okuma yazmayı öğrenme konusunda kardeşi daha iyi olan bir çocuğa bu şekilde yaklaşıldığı zaman o çocuk kardeşinden nefret edecektir. Onu motive etmenin aksine sinirlendireceksiniz ve o konuya karşı daha da soğutacaksınız. Bu şekilde bir yaklaşım yerine “kardeşin de zorlanmıştı ama çok çalıştığı için başardı, eminim sen de çok çalışırsan başarabilirsin” şeklinde bir yaklaşım daha iyi olacaktır.
7- Bak kardeşin hiç yaramazlık yapıyor mu ? : Yine kardeşleri birbirine düşman eden bir söz. Her çocuğun yapısı aynı değildir ve bu sebeple de kesinlikle kıyaslanmamalıdırlar. Kardeşi yorulduğu için oturuyor olabilir ve onun boşaltması gereken bir enerjisi olabilir. Kardeşleri birbirlerine örnek göstermekten se nasıl davranması gerektiğini direk olarak anlatmalısınız.
8- Bu gidişler senden bir şey olmaz: Çocukların hevesini kırmaktan ve onları küstürmekten başka hiçbir işe yaramayacak bir cümledir. Çocuğunuz derslerinde kötü olabilir fakat bunun dünyanın sonu olmadı anlamına geldiğini siz de iyi biliyorsunuz. Ayrıca bu derslerin daha fazla çalışarak düzeleceğinin farkındasınız. Bazen anne ve babalar çocuklarının durumlarına sinirlenip “senden bir şey olmaz” şeklinde yaklaşımlarda bulunmaktadır. Aslında bunun ne kadar yanlış olduğunu bilsek bile hemen hemen her anne ve baba çocuklarına bu tarz sözler söylemektedir. Çocuklarınızın derslerine daha iyi çalışmasını istiyorsanız, “bende çok ders çalışmıyordum, bana hep senden bir şey olmaz dediler ama çok çalışarak durumu düzelttim ve başardım. Sende çalışırsan başarabildiğini herkese gösterirsin” şeklinde bir yaklaşımda bulunabilirsiniz. Çocuklarınızın onları eleştirip kötülemenize değil, onlara doğru yolu göstermenize ihtiyaçları vardır.
9- Sen kim olduğunu sanıyorsun: Çocuklarınızın gerçekten km olduklarını sandığını mı öğrenmek istiyorsunuz. Aslında cevabı belli, onlar anne ve babasının çok sevdiği, değer verdiği çocukları olmak istiyorlar. Bu tarz sert yaklaşımlar çocuklarda derin yaralar bırakabilir. Bunun yerine yaptığı yanlışı ikna edici ve onların anlayabileceği bir dille anlatmayı deneyin.
10- Sen hiç …….. yapmaz mısın: Noktalı kısma yazabilecek yüzlerce kelime bulabilirsiniz. Susmaz mısın, oturmaz mısın vs. birçok şekilde doldurulabilir. Bu şekilde eleştirel bir yaklaşım yerine ona yol gösterici bir yol denemelisiniz.
11- Şu anda işim var: Çocukların duymaktan nefret ettiği bir başka cümledir. Aslında çocuklar haklarda bu konuda çünkü onlara göre anne ve babasının en önemli işleri çocukları olmalıdır. Çocuğunuz bir şey söylemek istediğinde “ şimdi işim var sonra gel” şeklinde bir söz ile onları kestirip atmayın, söylemek istediklerini söylemelerine izin verin ve onun ile neden ilgilenemeyeceğinizi mutlaka anlatın. Zaten çoğu zaman size söylemek istedikleri şeyle sizi işinizden etmeyen şeylerdir.
12- Eğer biriniz yaramazlık yaparsa ikinizi de cezalandırırım: Hiçbir çocuk kardeşinin yaptıklarından sorumlu değildir, sizin eşinizin yaptığından sorumlu olmadığınız gibi. Bu durumlar kardeş dayanışmasını kavgaya götüren sebeplerdendir. Bunun yerine gerçekten yaramazlık yapanı cezalandırın ki o da diğerinde bakarak örnek alsın ve bir daha yaramazlık yapmamaya çalışsın.
Eğer sizde çocuklarına karşı keşke kelimesini kullanmak istemiyorsanız birçok anne ve babanın yaptığı yukarıdaki hatalara dikkat edin. Unutmayın çocuklarınızın psikolojisi sizden daha hassas ve kırılgandır.
