Okula Başlama Yaşı ve İnce Motor Gelişimi
İnce motor gelişimi ilkokul eğitimi başlamadan tamamlanması gereken bir gelişimdir. Çocukların kalem tutması, resim yapması, yazı yazması hep ince motor gelişimi ilişkilidir. İnce motor gelişimi tamamlanmayan çocuklar özellikle kalem tutmada sıkıntı yaşayacaklar ve eğitimleri diğer çocuklara nazaran yavaş olacaktır.
Okul öncesi eğitimde çocuklara öğretilmek istenen birkaç temel kavram vardır. Aslında okul öncesi eğitimin de amacı bunlardır aslında. Bu kavramların başında da ince motor gelişimi gelir. Çocukların yaşları ve yaş özelliklerine göre ince motor gelişimi çalışmaları yapılır.
İlkokul öğretmenlerinin ise çocukların ince motor gelişimleri ile ilgili şikayetleri var. Özellikle son zamanlarda ince motor gelişimini tamamlamadan ilkokula gelen çocukların sayısının artmasından bahsetmektedirler. Bunun başlıca sebebi ilkokul başlangıç yaşının olarak görülmektedir. Çocukların yaşları itibari ile özellikle el kaslarının tam olarak gelişmediği savunulmaktadır.
Çocukların yaşlarına göre ince motor gelişimler nasıldır;
1 ay: Eller yumruk halindedir. Yakalama refleksi mevcuttur.
4 ay: Eller sürekli açılıp kapanır. Nesneyi komple elini kullanarak tutar. Elleriyle masanın üstüne vurabilir.
6 ay: Palmar tutarak küp alabilir (avuçlayarak). Gözleriyle yuvarlanan misketi takip edebilir. Nesneyi bir elinden öteki eline alabilir.
10 ay: Nesneleri kontrolsüz bırakabilir. Parmağı ile nesnelere işaret edebilir. Küçük nesneleri parmaklarıyla alır. İşaretparmağını çok kullanır.
12 ay: Nesne alırken rahatlıkla 2 parmağını kullanır.
14 ay: 2 parmakla misket alabilir. Kaşık kullanarak yiyebilir (dökerek).
18. ay: 3 blokla kule yapabilir. Kitapta birkaç sayfayı aynı anda çevirebilir.
2 yaş: 6 blokla kule yapabilir. Kitapta sayfaları tek tek çevirebilir. Kaşığı kontrollü kullanarak yemek yer ve çatal kullanmaya başlar.
3 yaş: Yuvarlak ve artı çizebilir, makasla kesebilir, çöp adam çizebilir, basit puzzle yapabilir, 3 bloktan köprü yapabilir, 10 bloktan kule yapabilir, kalemi yetişkin gibi tutabilir, 25 saniye içinde 10 misketi şişeye koyabilir.
4 yaş: İsmini yazabilir, boncuk dizebilir, dökmeden içecek koyabilir, kağıt katlayabilir, çizgiler dışına çıkmadan boyayabilir, 5 blokla köprü yapabilir, 20 saniye içinde 10 misketi şişeye koyabilir.
5 yaş: Harfleri bakarak yazabilir, kare/ üçgen/ daire çizebilir, hamurdan şekil yapabilir , kağıt katlayarak şekil yapabilir (origami), 5mm fark ile çizilmiş kareyi kağıttan kesebilir, 18 saniye içinde 10 misketi şişeye koyabilir.
İnce Motor Gelişimi Çalışmaları;
Oyun hamurunu iki avucunun arasına alarak yuvarlak şekli vermesini ve bezer etkinliği yalnızca parmaklarının uçlarını kullanarak da yapmaya çalışmasını gösterin.
• Makas doğru kullanıldığında ve bir çocuğun eline tam olarak uyduğunda kesme etkinlikleri kalem tutma ile aynı kasları çalıştırır. Oyun hamurlarını makasla kesme, bir kağıdın uçlarını keserek saçak saçak yapma, bir karton üzerinden daire, kare gibi şekiller ve şeritler kesmeleri de ince motor gelişime katkı sağlar. Aynı zamanda dergilerde ilgisini çeken resimleri kesip yapıştırma çalışması da yapabilirsiniz.
• 2 tane kap verin. Bunlardan bir tanesinin içinde küçük boy nesneler olsun. Bir maşa ya da benzeri bir alet yardımıyla bu nesneleri diğer kaba aktarmasını söyleyin.
• Lego oyunları, yapbozlar, minyatür arabalar, küçük bloklar ve küçük oyuncaklar da ince motor gelişimi güçlendirir. Legoları üst üste dizmeye çalışma ve legoları takıp çıkarmak faydalı egzersizlerdir.
• Boyama, karalama, kolaj gibi birçok okul öncesi çalışmaince motor kontrolünü geliştirir.
• Pirinç gibi çok küçük objeleri parmaklarıyla toplamasını sağlamak
• Yalnızca bir elini kullanarak bir gazeteyi ya da birkaç kağıdı buruşturması da ince motor kaslarının güçlenmesini sağlar.
• Bitki spreyini kullanarak çiçekleri sulamasını sağlamak
• Baş parmak, işaret parmağı ve orta parmağın boyanmasıyla parmak kuklası oynamak.
• Düğme ilikleme, ayakkabı bağcıklarını bağlamaya çalışma gibi egzersizler etkili olabilir.
